AZƏRBAYCAN DÖVLƏT NEFT AKADEMİYASI

1920 - ci ildə fəaliyyətə başlamış indiki Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyası (ADNA) Avropa və Asiyada neft və qaz sənayesi üçün mütəxəssis hazırlayan ilk ali təhsil müəssisələrindən biridir. Ötən 79 il ərzində ADNA keçmiş ittifaq və 60-dan çox xarici ölkənin yanacaq, enerji və kimya texnologiyası kompleksi üçün yüksəkixtisaslı, genişprofilli mühəndis və elmi kadrlar hazırlayan ali təhsil mərkəzinə çevrilmişdir.

Hal-hazırda respublikada fəaliyyət göstərən Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı Akademiyası, Azərbaycan İnşaat Mühəndisləri Universiteti, Azərbaycan Texniki Universiteti və Azərbaycan Sənaye İnstitutu ADNA-nın ayrı-ayrı fakultələri əsasında yaradılmışdır. Respublika Prezidenti H.Əliyev cənablarının vaxtilə dediyi «İnstitut öz varlığı ərzində bütün ölkədə ali təhsilin, xüsusən ali neft təhsilinin inkişafına sanballı kömək göstərmişdir», «institutun respublikamız qarşısında xidmətləri böyükdür», «institutu bitirən kadrlar Azərbaycanın mühəndis-texniki və elmi işçilərinin özəyi olmuşdur» sözləri Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasının fəaliyyətinə verilən ən layiqli qiymətdir. Hal-hazırda ADNA-nın «Geoloji kəşfiyyat», «Qaz-neft-mə’dən», «Kimya texnologiyası», «Neft mexanikası», «Energetika», «İstehsalat proseslərinin avtomatlaşdırılması», «Mühəndis iqtisad, beynəlxalq iqtisadi əlaqələr ixtisas istiqaməti üzrə bakalavr və 50 ixtisaslaşma üzrə magistr pillələrində birlikdə 6000-dən çox tələbə təhsil alır.

Strateji əhəmiyyətli sahə olan yanacaq-enerji və kimya texnologiyası kompleksi üçün hazırlanan gələcək mütəxəssislərin tə’lim-tərbiyəsi ilə 100-dən çox elmlər doktoru, professor, 600-dən çox elmlər namizədi, dosent məşğul olur. Bunların sırasında Respublika Elmlər Akademiyası və beynəlxalq akademiyaların bir çox həqiqi və müxbir üzvləri vardır. Elm və texnika sahəsi üçün mütəxəssis hazırlığında akademiyada 63 kafedra fəaliyyət göstərir.

ADNA özünün «Hərbi hazırlıq» kafedrası xəttilə eyni zamanda Milli Ordumuz üçün ehtiyat zabit kadrları hazırlayır. ADNA-da aspirantura və doktorantura şö’bələri fəaliyyət göstərir. Ötən 79 il ərzində akademiya 70000-dən çox mühəndis, 2000-dən çox elmlər namizədi və 250-dən çox elmlər doktoru hazırlamışdır. Akademiyada yüksəkixtisaslı mühəndis və elmi kadrların hazırlanmasında iki elmi-tədqiqat institutu, 32 elmi-tədqiqat problem laboratoriyası, «Sənaye müəssisələri işçilərinin ixtisasartırma və yenidən hazırlanma institutu» fəaliyyət göstərir.

ADNA-da 60-dan çox ölkə üçün 300 nəfər mühəndis, bakalavr və magistr dərəcəli texniki kadr və 270 nəfər elmlər namizədi və doktoru hazırlanmışdır. Xəzərin akvatoriyasında və quruda yeni yataqların işlənməsi, neft konsorsiumlarının fəaliyyətə başlaması, xarici ölkə şirkətləri ilə əməkdaşlıq və onun gələcək perspektivləri ADNA qarşısında bazar iqtisadiyyatı şəraitində işləyə bilən, müasir texnika və texnologiyanı mənimsəyən və tətbiq etməyi bacaran mütəxəssislərin hazırlanmasını tələb edir. Qarşıya çıxan bu vacib məsələlərin həlli ilə əlaqədar «ADNA-nın inkişaf proqramı» hazırlanıb və onun yerinə yetirilməsi üçün əməli addımlar atılır.

ADNA-nın 1 milyona yaxın kitab fondu olan kitabxanası, informasiya hesablama mərkəzi, tədris vəsaitləri çap edən nəşriyyatı, 7 korpuslu tələbə şəhərciyi, 3 tədris korpusu, tələbə poliklinikası və xəstəxanası, idman kompleksi, Nabranda istirahət zonası vardır. Akademiyada «Elmi əsərlər», «Azərbaycan ali texniki məktəblərinin xəbərləri» adlı məcmuələr, «Neft kadrları uğrunda» adlı çoxtirajlı qəzet nəşr olunur. ADNA-nın mə’zunlarından 50 nəfərdən çox Azərbaycan EA-nın həqiqi və müxbir üzvü, 150 nəfərdən çox Sovet İttifaqı və Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, 70 nəfərə yaxın Dövlət mükafatı laureatı fəxri adlarına layiq görülmüşdür. Respublikamızda və xarici ölkələrdə fəaliyyət göstərən müvafiq şirkət, təşkilat, təhsil və elmi-tədqiqat müəssisələri ilə əməkdaşlıq tədbirləri mə’zunların gələcəkdə işlə tə’min olunmasına böyük imkanlar yaradır. Respublika ali təhsil müəssisələri içərisində

ADNA yeganə təhsil ocağıdır ki, Avropa Universitetləri Assosiasiyasına qəbul edilmişdir. ADNA həmçinin Avropanın «TEMPUS» proqramının iştirakçısıdır. 1999-cu ildən başlayaraq bu kompakt-layihə proqramı əsasında «ətraf mühit və neft sənayesi» ixtisaslaşması üzrə magistr hazırlığına başlanacaqdır. 1999-cu ildən başlayaraq ADNA Amerika proqramları əsasında ABŞ-ın Corciya Dövlət Universiteti ilə birlikdə iki ixtisas üzrə magistrlər hazırlamağa başlamışdır. İlk dəfə mə’zunlara Amerika nümunəli diplomlar veriləcəkdir. Taleyini müstəqillik əldə etmiş respublikamızın gələcək inkişafı ilə bağlayan gəncləri ADNA-nın tələbələri sırasında görmək arzumuzdur.

Universitetin tərkibində 2,5 milyondan çox kitab fondu olan emi kitabxana, Yaponiyada istehsal olunmuş müasir tipli rizoqraf və digər çap avadanlıqları olan nəşriyyat, 6 muzey, informasiya və tərcümə mərkəzi, idman - sağlamlıq kompleksi, hərbi kafedra, poliklinika fəaliyyət göstərir.

Hazırda Bakı Dövlət Universitetində 12 ölkədən 400-dən artıq xarici tələbə, magistrant, aspirant, doktorant, stajor təhsil alır. Eyni zamanda universitetin 33 tələbə, magistrant və aspirantı ABŞ, Almaniya, Türkiyə, Fransa, Böyük Britaniya və Çin Xalq Respublikasının universitetlərində təhsillərini davam etdirirlər.

Bakı Dövlət Universiteti Avrasiya Universitetlər Assosiasiyasının üzvüdür. Türkiyə, Fransa, Almaniya, Amerika, Kanada, İsrail və MDB ölkələri ilə əməkdaşlıq edir. Universitetin diplomu dünyanın 50-dən artıq ölkəsində tanınır.

Universitetin fəxri doktorları arasında Türkiyə, Özbəkistan, Türkmənistan, Qırğızıstan, Gürcüstan prezidentləri - Süleyman Dəmirəl, İslam Kərimov, Saparmurad Niyazov, Askar Akayev, Eduard Şevardnadze, YUNESKO-nun prezidenti Frederiko Mayor, amerikalı doktor Lütfi-zadə, fransalı İren Məlikova, polşalı Tadeuş Svyatoçovski, iranlı doktor Cavad Hey’ət, almaniyalı Əhməd Şmide kimi dünyanın görkəmli siyasi və dövlət xadimləri, məşhur elm və təhsil nümayəndələri vardır.

Bakı Dövlət Universiteti respublikamızın ictimai-siyasi və elmi-pedaqoji həyatında həmişə fəal rol oynayır. Elə bir ümumdövlət tədbiri yoxdur ki, universitet alimləri, bütövlükdə universitet kollektivi orada fəal iştirak etməsin. Son illərin sosial-iqtisadi çətinliklərini, erməni təcavüzünün məhrumiyyətlərini dəf etmək üçün universitet kollektivi bütün ümumrespublika tədbirlərində fəal iştirak etmiş, qaçqınlara maddi və mə’nəvi köməkliklər göstərmiş, müntəzəm olaraq döyüş bölgələrinə getmişlər. Yurdunu-yuvasını tərk etməyə məcbur olmuş qaçqınlardan üç min nəfəri indiyədək universitetin tələbə şəhərciyində yaşamaqdadır. 300 nəfərdən ibarət qaçqın uşaqlar üçün universitetdə orta məktəb təşkil edilmişdir. Universitetin 30 nəfərdən çox tələbəsi Qarabağ uğrunda döyüşlərdə şəhid olmuşdur.